خانه اقبالیان همدان بالاخره تخریب شد؛ هشداری که دادیم و شنیده نشد!
تاریخ انتشار: ۲۰ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۲۱۵۲۳
خانه اقبالیان، اثر معاصر ثبت ملی شده همدان، بعد از ۲ سال کش‌و‌قوس با بی‌تدبیری و وعده‌های بی‌اساس مسئولان زیر لودر‌‌های مالکانش تخریب شد. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، خانه اقبالیان تنها خانه معاصر همدان دیگر در نقشه این شهر جایی ندارد و خاطره‌های باقی مانده از آن حالا قرار است با چه چیزی به خاطر آیندگان آورده شود؟ با یاد‌آوری دیوارها، درها، آدما یا ماجراهای تخریبش؟!
ماجرایی که از دو سال پیش آغاز شد و در نهایت از پس کش و قوس بسیار چند روز گذشته توسط مالکان این خانه با پایانی تلخ اتمام یافت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چراغ سبز تخریب اقبالیان از سال 1401 روشن شد
هشدارهای مرگ برای در کمین نشستن خانه اقبالیان در خیابان جهان‌نما آبان سال 1401 خود را خیلی پررنگ نشان داد زمانی که خبر اقدام به تخریب مالکان این خانه رسانه‌ای شد، همان موقع این خبر با واکنش دغدغه‌مندان حوزه میراث فرهنگی، جامعه معماری، اصحاب رسانه و هنرمندان سرشناس مواجه شد که همگی نسبت به تخریب بنا ابراز نگرانی می‌کردند.
این شرایط در حالی بود که این بنا توسط مرجع رسمی به عنوان اثر فرهنگی تاریخی با احراز معیارهای ثبت اثر به شمارگان12،9،8 و به شماره 412 در مورخ 1400/10/13 در فهرست آثار واجد ارزش تاریخی قرار گرفته بود.
آنچه از باقی مانده‌های پیکر هزار تکه خانه اقبالیان باقی مانده نشان می‌دهد این بنا ترکیباتی بسیار مدرن دارد، پروفیل‌های فلزی اکسپوز با رنگ‌های شاخص، صفحات بزرگ سفید، کنسول‌های چشمگیر، تراس‌هایی با سقف گشوده به آسمان و متریال‌های سنگی و آجری، ترکیباتی از ویلا ساوا، خانه آبشار و خانه شرودر را به ذهن انسان متبادر می‌سازد.
خانه اقبالیان توسط محمود نیامی سازنده و طراح پروژه‌ها و آثار معروفی از جمله شهرک غرب تهران، شهرک ذوب آهن اصفهان و… در همدان حیات یافت و همراه با آثار تاریخی دیگری از جمله عمارت طوطی قزوین، بیمارستان شوکت‌الملک بیرجند در سال‌های اخیر ثبت ملی شد.
کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند زنده‌یاد نیامی در این اثر هنری فاخر همزمان ما را به درون باغ در بام‌های لوکوربوزیه، کنسول‌ها و ترکیبات حجمی فرانک لوید رایت و چیدمان‌های رنگی ریتولد به پرواز درمی‌آورد و هنرمندانه یک اثر بی‌بدیل را به نمایش می‌گذارد.
با این وجود بعد از حدود دو سال بالاخره اقبالیان در کمال ناباوری توسط مالکان به مرگ و فراموشی محکوم شد.
معاون عمرانی نمره قابل قبولی در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری ندارد
تنها واکنشی هم که از مسئولان در این ماجرا مشاهده شد اظهار‌نظرات کلیشه‌ای و بی پاسخ ماندن تعداد زیادی سوال جامعه خبری از متولیان امر به خصوص معاون عمرانی استانداری همدان بود که شناسنامه دار کردن بناهای واجد ارزش شهر و داشتن برنامه محوری برای این بخش از مهم‌ترین وظایف این معاونت است.
با اینکه یکی از زیرمجموعه‌های مهم در فعالیت و مسئولیت معاونت عمرانی مباحث مربوط به میراث فرهنگی و گردشگری است اما در همدان بعد از مدت مدیدی که این جایگاه به حال خود رها شده بود امیر‌رضا یوسفیان به این سمت منسوب شد و سابقه اجرایی وی در شهرداری همدان این انتظار را ایجاد کرد که بالاخره معاون عمرانی بتواند اثربخشی در حوزه عمرانی استان داشته باشد اما نه تنها این توقع تاکنون پاسخ روشنی نگرفته است بلکه این روزها شاهد هستیم در حوزه میراث فرهنگی بناهای تاریخی چون خانه اقبالیان به تخریب می‌رسند و در برنامه‌ریزی گردشگری با محوریت فعالیت ستاد سفر نیز برنامه‌ها کلیشه و روتین همیشگی است.
بر‌این اساس ادعا می‌توان کرد که معاون عمرانی نتوانسته تاکنون یکی از مهم‌ترین وظایف خود را در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی که محور توسعه استان است به خوبی انجام دهد.
اعلام‌آمادگی سال گذشته کمیسیون گردشگری شورای همدان پوچ از آب در‌آمد
این شرایط در کنار وعده‌های بی‌اساس و شعارگونه شورا و شهرداری به خصوص کمیسیون گردشگری شورا که سال قبل اعلام کرد شورا و شهرداری همدان آماده است تا برای حفظ بنا با این افراد همکاری کند و ارزش افزوده‌ای ایجاد و با تعریف کاربری جدیدی برای آن بنا را حفظ کند.
حمید بادامی نجات همان وقت یعنی آبان 1401 در گفت‌و‌گو با تسنیم گفت: دستگاه قضا باید نسبت به تخریب این بنا حساسیت نشان دهد و میراث فرهنگی نیز به عنوان متولی موظف است بنا را حفظ کند با این حال شورا و شهرداری حاضر است این اقدام را انجام دهد.
وی افزود: حفظ بناهای تاریخی و واجد ارزش خط قرمز مدیریت شهری همدان است چرا که هویت یک شهر هستند و همه در برابر آن مسئول هستیم.
در پی این ادعا خبرگزاری تسنیم در همدان در گزارش خود هشدار داده بود که باوجود شرایط موجود همچنان مالکان در صدد تخریب هستند و باید منتظر ماند و دید آیا به واقع شهرداری و شورا می توانند در حفظ این بنا موفق عمل کنند و یا مانند دیگر بناهای واجد ارزش شهر همدان تخریب بلای جانش می شود!
پیش‌بینی درست تسنیم برای مرگ اقبالیان
حالا بعد از حدود یک سال و چهار ماه از این اتفاق شاهد هستیم که به راحتی خانه اقبالیان همدان تخریب می‌شود و تنها اظهار نظر منتشر شده در این خصوص از سوی مدیرکل میراث فرهنگی است که در گفت‌و‌گو با خبرنگاران مدعی شده عاملان تخریب ملک واجد ارزش اقبالیان این شهر واقع در خیابان جهانما شهر همدان تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.
محسن معصوم‌علیزاده همچنین گفته است برای این تخلف محرز توسط واحد حقوقی اداره کل پرونده حقوقی تشکیل شده و چون تخریب بناهای واجد ارزش و ثبت آثار ملی جرم بوده و با متخلفان به طور قطع برخورد و نسبت به پیگیری قانونی اقدام خواهد شد.
این شرایط در حالی است که هرچند وقت یکبار خبر تخریب یک خانه در همدان به گوش می‌رسد و حالا انگار تمام این بناها یک سرنوشت را پشت سر گذاشته‌اند از خانه‌های کبابیان گرفته تا اقبالیان و این سرنوشت چیزی جز رها شدگی، محکومیت به ویرانی و سرانجام چراغ سبز برای تخریب بنا نیست، برای همین فعالان میراث فرهنگی، خبرنگاران و هنرمندان همدانی همچنان می‌پرسند، این تراژدی تکراری خانه‌های تاریخی تا کجا می‌خواهد ادامه داشته باشد؟
آن طور که فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی در همدان می‌گویند حکایت این خانه‌ها که همه محکوم به تخریب شده‌اند از این قرار است که مالکی جدید خانه‌های تاریخی را با قیمت مناسب می‌خرد و به حال خود رها می‌کند که ویرانی هم نتیجه همین رهاشدگی ست.
قدم جلوتر برای تسریع روند ویرانی، هم یک روش قدیمی بساز بفروشانه‌ای است که خیلی خوب هم جواب می‌دهد و آن اینکه مالک، آب پای پی‌ها می گذارد و با کندن درها و پنجره ها، تخریب های پنهانی و ده ها ترفند دیگر که نتیجه‌اش می‌شود ویرانی، بالاخره به دلیل ناامن بودن بامجوز یا بی‌مجوز بنا را تخریب می‌کند!
خانه‌های تاریخی همدان را دریابید!
از آنجا که همدان یک شهر با پشتوانه تاریخی چندین هزار ساله است و همواره نمادی از یک شهر تاریخی در کشور بوده بنابراین در استان همدان تعدادی خانه تاریخی داریم که یا واجد ارزش شناخته شده و ثبت ملی شده‌اند، تعدادی هم ثبت ملی نیستند و ستاره دار هستند و تعداد بسیار زیادی هنوز ناشناخته هستند؛ یعنی نه در فهرست آثار ملی و نه ستاره دار هستند که ممکن است این خانه ها تخریب هم می شوند و کسی هم متوجه نشود.
به گزارش تسنیم، مرور آنچه از سر خانه‌ها و بناهای تاریخی همدان گذشته این نتیجه‌گیری را حاصل می‌کند این استان برای شناسنامه‌دار کردن بناهای واجد ارزش تاریخی نیازمند یک برنامه و نقشه راه اصولی است که باید توسط معاون عمرانی به عنوان مقام ناظر بر فعالیت ادارهکل میراث فرهنگی همدان، شهرداری و شورا هرچه زودتر تدوین و عملیاتی شود.
بنابراین همانگونه که عنوان شد منتظر هستیم تا در نهایت مشخص شود بالاخره معاونت عمرانی استانداری همدان در این خصوص قرار است چه عملکردی داشته باشد تا حداقل بتواند از رویه ای که اکنون در باب خانه‌های تاریخی و جایگزین شدنشان با ابر ساختمان‌های ناامن ایجاد شده، جلوگیری کند.
شکوفه رنجبر
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: خانه های تاریخی خانه اقبالیان واجد ارزش میراث فرهنگی معاون عمرانی خانه ها ثبت ملی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۲۱۵۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پاسخ میراث فرهنگی به ماجرای «سنگلج»
معاون میراث فرهنگی استان تهران به دنبال تخریب ساختمان همجوار تماشاخانه سنگلج که تهدیدی برای این بنای تاریخی ثبت‌شده در فهرست میراث ملی اعلام شده است، گفت: شهرداری از میراث فرهنگی قبل از عید استعلام گرفته بود و براساس پاسخی که به آن داده شده است، سازه جدید طبق ضوابط حریم مصوب بافت سنگلج می‌تواند تا ۱۲ متر ارتفاع داشته باشد.
به گزارش ایسنا، اوایل اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ پریسا مقتدی ـ مدیر تماشاخانه سنگلج ـ از تخریب ساختمان همجوار این بنای تاریخی، که در سال ۱۳۸۸ به شماره ۲۷۴۶۹ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است، خبر داد و با توجه به لرزش‌هایی که هنگام تخریب به این تماشاخانه وارد شده و از آنجا که این بنا روی قنات قرار گرفته و پیش‌تر هم فرونشست داشته است، ادامه تخریب ساختمان کناری و به دنبال آن گودبرداری و ساخت سازه‌ای جدید را تهدیدی جدی برای تماشاخانه سنگلج اعلام کرد. از سویی، تخریب این ساختمان ظاهرا غافلگیرکننده بوده، چون آنطور که مدیر کل هنرهای نمایشی گفته آنها تا پیش از عید پیگیر بودند تا آن ساختمان به این تماشاخانه واگذار شود.
کاظم نظری ـ مدیر کل هنرهای نمایشی ـ نیز گفته بود: «شهرداری تهران بدون هیچ‌گونه هماهنگی با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری دست به این اقدام غیراصولی و غیرقانونی زده است و برای چال‌برداری در این مکان باید از وزارت ارشاد و میراث فرهنگی مجوز بگیرد»، اما محسن سعادتی ـ معاون میراث فرهنگی استان تهران ـ به ایسنا گفت که «شهرداری پیش از تعطیلات نوروز از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران استعلام گرفته بود و پاسخ به آن استعلام این است که طبق ضوابط حریم مصوب بافت سنگلج می‌توانند ساختمان را بسازند.»
معاون میراث فرهنگی استان تهران که به تازگی از تماشاخانه سنگلج و ساختمانی که در جوار آن تخریب شده، بازدید کرده است، اظهار کرد: ساختمان را شهرداری تخریب کرده و زمانی که از آن بازدید کردم درحال تخلیه نخاله‌ها بودند.
او در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود آنکه تماشاخانه سنگلج در فهرست آثار ملی ثبت شده و عرصه و حریم مشخص دارد، ساختمان همجوار آن تخریب شده و متعاقبا اجازۀ ساخت سازۀ جدید در عرصه و حریم آن داده شده است؟ گفت: مِلکی که تخریب شده است و برای آن استعلام گرفته شده بود، بنای تاریخی و میراث فرهنگی نبوده است. از طرفی، طبق ضوابط حریم، اگر یک بنای تاریخیِ ثبت‌شده داخل حریم مصوب دیگری قرار داشته باشد، مقررات و ضوابط آن حریم مصوب، ملاک خواهد بود. ساختمانی که تخریب‌شده در بافت تاریخی سنگلج بوده، پس ضوابط حریم این بافت شامل حال آن می‌شود. شهرداری استعلام گرفته و این موارد به آنها ابلاغ و تاکید شده است که ملاک باید ضوابط عمومی حریم مصوب باشد.
معاون میراث فرهنگی استان تهران درباره اینکه براساس ضوابطی که میراث فرهنگی ابلاغ کرده است، ساختمان همجوار تماشاخانه سنگلج تا چند متر اجازه ساخت دارد؟ گفت: ساخت و ساز باید مطابق با قوانین و ضوابط حاکم بر حریم بافت سنگلج باشد، که سازه‌ها در حریم این بافت می‌توانند ۱۲ متر ارتفاع داشته باشند.
سعادتی در پاسخ به برخی اظهارت درباره ساخت ساختمانی ۲۰ طبقه در جوار تماشاخانه ثبت ملی سنگلج، اظهار کرد: از این موضوع اطلاعی ندارم. آنها باید مطابق با قوانین و ضوابط حاکم در بافت سنگلج این ساختمان را بسازند، که طبق این ضابطه می‌تواند تا ۱۲ متر باشد. در این مورد، ضابطه عمومی حریم مصوب ملاک عمل ما است.
معاون میراث فرهنگی استان تهران در پاسخ به نگرانی‌های تماشاخانه سنگلج درباره آسیب و خسارات احتمالی وارده به این بنای قدیمی، با توجه به لرزه‌هایی که هنگام تخریب ساختمان همجوار به آن وارد شده و خطراتی که از بابت تشدید فرونشست پیش‌بینی شده است، تاکید کرد: هنگام ساخت سازۀ همجوار نباید خسارتی به ملک ثبت ملی‌شده تماشاخانه سنگلج وارد شود و معیارهای مهندسی و حفاری در حریم مصوب باید مدنظر قرار گیرد.
سعادتی در پاسخ به نگرانی‌هایی نسبت به عمق گودبرداری ساختمان جدید واحتمال ساخت طبقات بیشتر در زیر زمین که تماشاخانه سنگلج را در تهدید بیشتر قرار خواهد داد، گفت: درباره ساخت طبقات در عمق زمین اطلاعی ندارم. به هر حال میراث فرهنگی بازدیدهای مستمر خود را خواهد داشت تا مشکلی پیش نیاید. برای ما هم بناهای تاریخی که ثبت ملی شده‌اند خط قرمز هستند. میراث فرهنگی در کنار تماشاخانه سنگلج است و تا جایی که بتواند از آنها دفاع می‌کند.
انتهای پیام
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت